FATCACRS 

FATCACRS 

Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası

• Maliyyə institutları üçün yaradılmış portal
• Vergi məqsədləri üçün şəffaflıq və məlumat mübadiləsi üzrə Qlobal Forumun rəsmi internet səhifəsi
• Maliyyə hesabları barədə məlumatların avtomatik mübadiləsi haqqında səlahiyyətli orqanlar arasında Çoxtərəfli Razılaşmaya qoşulmuş ölkələr
• Ümumi Hesabatlılıq Standartının XML sxeması və onun İstifadəçi Təlimatı
• Xarici ölkələrin rezidentlərinin identifikasiya nömrələrinin strukturları
• Maliyyə institutları üçün əməletmə səviyyəsinin yüksəldilməsi məqsədilə daxili strategiyalara dair tövsiyələr
• Ümumi Hesabatlılıq Standartının tədbiqi ilə bağlı İƏİT-nin saytında dərc olunmuş suallar
• Aktivasiya edilmiş mübadilə tərəfdaşları (CRS)

FATCA-nın tətbiqi ilə əlaqədar maliyyə institutlarının ABŞ-ın Daxili Gəlirlər Xidmətinin rəsmi internet səhifəsində qeydiyyatdan keçmələri üçün İstifadəçi Təlimatı

FATCA portalında qeydiyyatdan keçmək üçün VİDEO TƏLİMAT :

1. FATCA üzrə Online Qeydiyyat: Hesabın yaradılması

2. FATCA üzrə Online Qeydiyyat: 1-ci hissə

3. FATCA üzrə Online Qeydiyyat: 2-ci hissə

4. FATCA üzrə Online Qeydiyyat: 3-ci hissə

5. FATCA üzrə Online Qeydiyyat: 4-ci hissə

Offline_excel_forma

FATCA_CRS_User_Guide_Online_V1

FATCA_CRS_User_Guide_Offline_V1

1. FATCA / CRS hesabatını kimlər təqdim etməlidir?

Cavab: Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 2015-ci il tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası”nın 2.2.4-cü bəndinə əsasən Azərbaycan Respublikasının hesabatverən maliyyə institutu dedikdə beynəlxalq müqavilələrə əsasən, xarici dövlətlərin müvafiq səlahiyyətli orqanlarına təqdim edilməsi nəzərdə tutulmuş məlumatları təqdim etmək öhdəliyi daşıyan və Maliyyə Tədbirləri üzrə İşçi Qrupunun (FATF) tövsiyələrinə uyğun olaraq maliyyə institutu kimi müəyyən edilmiş aşağıdakı hüquqi şəxslər nəzərdə tutulur:

- depozitar fəaliyyətini həyata keçirən istənilən hüquqi şəxs;

- bank fəaliyyəti və ya poçt rabitəsinin milli operatorunun fəaliyyəti çərçivəsində depozitlər qəbul edən istənilən hüquqi şəxs;

- həyatın yığım sığortası və ya annuitet sığortası müqaviləsini bağlayan, yaxud belə müqavilələr üzrə ödənişlər etmək öhdəliyini daşıyan sığorta şirkəti (və ya sığorta şirkətinin daxil olduğu holdinq şirkəti) olan istənilən hüquqi şəxs;

- investisiya təşkilatı.

Azərbaycan Respublikasının hesabat verməyən maliyyə institutlarının siyahısı Qaydaların 1 nömrəli əlavəsi ilə təsdiq edilmişdir.

2. FATCA / CRS hesabatlarının təqdim edilməsi üçün son tarix hansıdır?

Cavab: Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 2015-ci il tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası”nın 6.2-ci bəndinə əsasən hesabat verilməli maliyyə əməliyyatları barədə məlumatlar hesabat verməli maliyyə institutları tərəfindən beynəlxalq müqavilələrdə nəzərdə tutulmuş müddətlərdə, lakin məlumatların aid olduğu təqvim ili başa çatdıqdan sonrakı ilin 1 iyul tarixindən gec olmayaraq vergi orqanına ötürülməlidir. Məsələn, 2021-ci hesabat ilinə dair hesabatın təqdim edilməsi üçün son gün 2022-ci ilin 30 iyun tarixidir.

3. Dəqiqləşdirilmiş hesabat istənilən vaxt və istənilən dövr üçün göndərilə bilər?

Cavab: Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 2015-ci il tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası”nın 6.16.-6.19.-cu bəndlərinə müvafiq olaraq Hesabatverən maliyyə institutları (HVMİ) tərəfindən vergi orqanlarına təqdim edilmiş müvafiq e-hesabat Dövlət Vergi Xidməti tərəfindən beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin səlahiyyətli orqanına ötürülənədək, həmin e-hesabatdakı məlumatlarda hər hansı dəyişiklik edilməsinə zərurət yarandığı halda, HVMİ tərəfindən “dəqiqləşmiş” e-hesabat təqdim edilə bilər. Azərbaycan Respublikasının 1 iyun 2017-ci il tarixində qoşulduğu “Maliyyə hesabları barədə məlumatların avtomatik mübadiləsi haqqında səlahiyyətli orqanlar arasında Çoxtərəfli Razılaşma”nın 3-cü bölməsinə əsasən məlumat mübadiləsi məlumatın aid olduğu təqvim ili bitdikdən sonra doqquz ay ərzində aparılmalıdır. Dövlət Vergi Xidməti tərəfindən hesabatların 1 sentyabr tarixindən başlayaraq mübadilə edildiyini nəzərə alaraq, dəqiqləşdirilmiş hesabatların təqdim edilməsi üçün son tarix 31 avqust müəyyən edilmişdir.

HVMİ tərəfindən təqdim edilmiş müvafiq e-hesabat Dövlət Vergi Xidməti tərəfindən beynəlxalq müqavilələrin tərəfi olan xarici dövlətin səlahiyyətli orqanına ötürüldükdən sonra HVMİ müvafiq e-hesabatdakı hər hansı məlumatda dəyişiklik etmək istədikdə, müvafiq hesab sahibləri barəsindəki məlumatların dəyişiklik edilmiş versiyasını həmin hesab sahibləri üçün “dəyişiklik” bölməsini seçməklə yenidən tərtib edərək, imzaladıqdan sonra “dəyişiklik” e-hesabatı formasında vergi orqanlarına təqdim edir.

4. Qeyri-rezident sahibkar şəxslərin FATCA / CRS anketində Azərbaycan vətəndaşlarına məxsus olan VÖEN barədə məlumat qeyd edilməlidirmi?

Cavab: Şəxslərin yalnız rezident olduğu ölkədəki identifikasiya nömrəsi qeyd olunmalıdır.

5. Şəxs özünüqiymətləndirmə anketi doldurmaqdan imtina edərsə, bu halda hesabat verilməli hesab olduğunu necə müəyyən etmək olar?

Cavab: Hesab açmaq üçün müraciət etmiş fiziki və hüquqi şəxs tərəfindən özünüqiymətləndirmə sənədi təqdim edilmədikdə, hesabın açılmasından imtina olunmalıdır (əsas: Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 2015-ci il tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası” 3.7.4-cü, 3.9.8-ci, 4.7.5-ci və 4.9.7-ci bəndləri).

6. ABŞ şəxslərinə münasibətdə əldə olunan W-8 BEN (W-8 BEN-E) formaları hansı müddətlərdə yenilənməlidir?

Cavab: ABŞ şəxslərinə münasibətdə əldə olunan W-8 BEN (W-8 BEN-E) anket forması həmin formada əks olunan məlumatlarda hər hansı dəyişiklik olmadığı təqdirdə, anket imzalandıqdan sonra növbəti 3-cü ilin 31 dekabr tarixinə qədər etibarlı sayılır (əsas: https://www.irs.gov/pub/irs-prior/iw8--2018.pdf). Məsələn, W-8BEN anketinin imzalanma tarixi 30.09.2021-ci il tarixidirsə, anket məlumatlarında heç bir dəyişiklik yoxdursa, sənədin qüvvədə olma tarixi 31.12.2024-cü il tarixinədək olacaqdır. Forma barədə əlavə məlumat ABŞ-ın Daxili Gəlirlər Xidmətinin rəsmi internet səhifəsindən əldə oluna bilər.

7. Özünüqiymətləndirmə anketi doldurmuş müştərinin anketdə qeyd etdiyi VÖEN nömrə necə yoxlanılmalıdır?

Cavab: Özünüqiymətləndirmə anketindəki məlumatların həqiqiliyi hesab sahibi tərəfindən mütləq qaydada təsdiqlənməli və təhrif olunmuş məlumata görə məsuliyyət daşıdığı barədə məlumatlandırılmalıdır. Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 2015-ci il tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası”nın 4.1-1.-ci bəndinə əsasən HVMİ özünüqiymətləndirmə sənədini və ya yazılı dəlilləri və ya rəsmi sənədləri qeyri-düzgün və ya əsassız hesab etdikdə və ya əsassız hesab etməyə əsası olduqda, HVMİ özünüqiymətləndirmə sənədinə və ya yazılı dəlillərə və ya rəsmi sənədlərə əsaslanmamalıdır. HVMİ tərəfindən xarici ölkənin müvafiq səlahiyyətli orqanı tərəfindən həmin ölkənin rezidentinə verilmiş vergi ödəyicisinin identifikasiya (və ya ekvivalent) nömrəsinin strukturu barədə məlumatlar İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının rəsmi internet səhifəsində (https://www.oecd.org/tax/automatic-exchange/crs-implementation-and-assistance/tax-identification-numbers/) yerləşdirilmişdir.

8. Etibarnamə ilə müraciət etmiş şəxslər tərəfindən hesab açılarkən özünüqiymətləndirmə anketi etibarnamə ilə müraciət etmiş şəxs yoxsa etibarnamədə qeyd olunan hesab sahibi tərəfindən doldurulmalıdır? Anketdə kimin məlumatları əks olunmalıdır?

Cavab: Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 2015-ci il tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası”nın 2.2.36-ci bəndində qeyd edildiyi kimi, özünüqiymətləndirmə sənədi fiziki və ya hüquqi şəxslərin vergi rezidentliyinin müəyyən edilməsi məqsədilə HVMİ tərəfindən əldə edilən sənəddir. Özünüqiymətləndirmə sənədi hesab sahiblərinin məlumatlarını əks etdirməlidir. Qaydaların 2.2.23.-cü bəndinə əsasən "hesab sahibi" dedikdə hesabın mövcud olduğu maliyyə institutu tərəfindən maliyyə hesabının sahibi kimi qeyd edilmiş və ya müəyyənləşdirilmiş şəxs başa düşülür.

Digər şəxslərin xeyrinə və ya onların adından maliyyə hesabına malik olan və maliyyə institutu olmayan şəxs (agent, depozitar, nominal saxlayıcı, imzalayan şəxs, investisiya məsləhətçisi və ya vasitəçi) hesab sahibi sayılmır, bu halda hesab sahibi qismində həmin digər şəxslər çıxış edirlər. Həyatın yığım sığortası və ya annuitet sığortası müqaviləsi üzrə nağd pul dəyərini əldə etmək və ya müqavilədə faydalanan şəxsi dəyişmək hüququna malik istənilən şəxs hesab sahibi sayılır. Nağd pul dəyərini əldə etmək və ya müqavilədə faydalanan şəxsi dəyişmək hüququna malik şəxs mövcud olmadığı təqdirdə, müqavilədə sahib kimi qeyd edilən və ya müqavilənin şərtlərinə əsasən ödənişi almaq hüququ verilmiş istənilən şəxs hesab sahibi sayılır. Həyatın yığım sığortası və ya annuitet sığortası müqaviləsinin icra edilməsi vaxtı çatdıqda, müqaviləyə əsasən ödəniş almaq hüququna malik olan hər bir şəxs hesab sahibi sayılır.

Mülki Məcəlləsinin 362-ci bəndinə əsasən bir şəxsin üçüncü şəxslər qarşısında təmsilçilik üçün başqa şəxsə verdiyi vəkalət etibarnamə sayılır. Yuxarıda qeyd olunanları nəzərə alaraq, hesab açılarkən özünüqiymətləndirmə anketi etibarnamə ilə müraciət etmiş şəxs tərəfindən hesab sahibi barədə olan məlumatlar doldurularaq imzalanır.

9. Həm ad həm soyad mövcud olmayan şəxslərin hesabları barədə məlumat təqdim olunarkən ad və soyad hissəsi necə doldurulmalıdır?

Cavab: CRS sxemi ad və soyad üçün məlumat elementlərinin doldurulmasını tələb edir. Adı mövcud olmayan fiziki şəxslərin hesabları barədə məlumat təqdim olunarkən ad barədə məlumat hissəsində “NFN” (Ad yoxdur) kimi qeyd edilməli, soyad mövcud olmayan fiziki şəxslərin hesabları barədə məlumat təqdim olunarkən isə soyad hissəsində hesab sahibinin "mononimi" qeyd edilməlidir.

10. Bankda hesabı mövcud olan şəxslər tərəfindən yeni hesab açılarkən əvvəllər təqdim edilmiş özünüqiymətləndirmə anketi və məlumatlarında hər hansı dəyişiklik baş verməyibsə yeni özünüqiymətləndirmə anketi yenidən doldurulmalıdır?

Cavab: Yeni hesabın açılması ilə bağlı müraciət edən şəxsin maliyyə institutunda əvvəllər hesab açılarkən təqdim edilmiş özünüqiymətləndirmə anketinin mövcud olub-olmamasından asılı olmayaraq, yeni hesab açılarkən HVMİ bütün şəxslərdən özünüqiymətləndirmə sənədini almalıdır. Özünüqiymətləndirmə anketi şəxslərə görə deyil, hər yeni açılmış hesaba münasibətdə əldə edilməlidir (əsas: Nazirlər Kabinetinin 3 iyun 2015-ci il tarixli 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası” 3.7.2-ci, 3.9.5.-ci,4.7.1.-ci və 4.9.2.-ci bəndləri).

11. Məsafədən bank hesabı açılarkən özünüqiymətləndirmə anketi necə imzalanmalıdır?

Cavab: İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının (İƏİT) təsdiq etdiyi “Vergi Məsələləri üzrə Maliyyə Məlumatlarının Avtomatik Mübadiləsi üçün Standart”a (bundan sonra - Standart) əsasən özünüqiymətləndirmə anketi yalnız hesab sahibi tərəfindən imzalandıqda (və ya qanunvericiliklə müəyyən olunmuş digər qaydada təsdiq edildikdə), və imzalama tarixi və hesab sahibinin zəruri məlumatları əks olunduqda etibarlı sayılır. “Digər qaydada təsdiq” dedikdə özünüqiymətləndirmə anketinin təsdiq edilməsinin maliyyə institutları tərəfindən elə təşkil olunmasıdır ki, onu dolduran şəxs tərəfindən imzalandığı (təsdiq etdiyini) etibarlı və aydın (qanunvericiliyə uyğun) şəkildə nümayiş etdirilsin.

Həmçinin, Standarta əsasən özünüqiymətləndirmə anketinin elektron formada təqdim edilməsinə o halda yol verilir ki, elektron sistem daxil olan məlumatın həqiqiliyini və özünüqiymətləndirmə anketinin təqdim edilməsi, yenilənməsi və ya dəyişdirilməsi ilə nəticələnən istifadəçi girişinin bütün hallarının sənədləşdirilməsini, həmçinin sistemə daxil olan və özünüqiymətləndirməni təqdim edən şəxsin özünüqiymətləndirmə sənədində adı göstərilən şəxs olmasını, eyni zamanda özünüqiymətləndirmə anketinin kağız daşıyıcıda tələb edildiyi hallarda maliyyə institutu tərəfindən tələbin yerinə yetirilməsi təmin etmiş olsun.

Maliyyə institutları tərəfindən məsafədən hesabların açılması zamanı müştərinin vergi rezidentliyinin müəyyən edilməsi üçün özünüqiymətləndirmə formalarının elektron imzalanmaqla və ya qanunvericiliklə müəyyən olunmuş digər qaydada təsdiq edilməklə elektron formada qəbul edilməsini məqbul sayılır. (Mənbə: Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə Heyətinin 04.02.2022-ci il tarixli № 04/2 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Bank hesablarının açılması, aparılması və bağlanması Qaydası”nın 4.2-ci, 5.2-ci, 5.5-ci, 5.13-cü bəndləri, Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2015-ci il 3 iyun 211 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Xarici dövlətlərin hüquqi və fiziki şəxslərinin Azərbaycan Respublikası ərazisində həyata keçirdikləri maliyyə əməliyyatları barədə məlumatların bu dövlətlərin səlahiyyətli orqanlarına verilməsi Hədləri və Qaydası")

Ölkələrarası ("CbC") Hesabatlılıq

Məlum olduğu kimi, Azərbaycan Respublikasında Ölkələrarası Hesabatlılıq üzrə tələblər 1 yanvar 2020-ci il tarixində qüvvəyə minib. “Ölkələrarası hesabat” - Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində digər dövlətin səlahiyyətli orqanları ilə avtomatik məlumat mübadiləsini həyata keçirmək üçün transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan və Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisə tərəfindən təqdim edilən hesabat formasıdır. Qeyd olunan mübadilənin aparılması üçün ilkin olaraq qanunvericilik bazasının təkmilləşdirilməsi məqsədilə Vergi Məcəlləsinə müvafiq dəyişikliklər edilib. Bu dəyişikliklərdən sonra, Dövlət Vergi Xidməti tərəfindən Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin Kollegiyasının 28 aprel 2020-ci il tarixli 1 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydası“ hazırlanıb. Bu Qaydalara əsasən, Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən və maliyyə ilində məcmu gəliri 750 milyon avronun manat ekvivalentindən çox olan, transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan və Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisə Transmilli şirkətlər qrupunun həmin maliyyə ilinə dair ölkələrarası hesabatını Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində digər dövlətlərin səlahiyyətli orqanları ilə avtomatlaşdırılmış məlumat mübadiləsinin həyata keçirilməsi məqsədilə vergi orqanına təqdim etməlidir. Qeyd etmək istərdik ki, Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan və transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan əsas müəssisə, müvəkkil müəssisə və ya qrupdaxili müəssisə hesabat verilən ilin 30 iyun tarixinədək müvafiq bildirişi vergi orqanına təqdim etməlidir. Ölkələrarası hesabat isə vergi orqanına hesabat verilən ilin, yəni transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə ilindən sonrakı 12 ayın sonuna qədər təqdim edilir. Transmilli şirkətlər qrupunun üzvünü təmsil edən rəhbər şəxs və onun tərəfindən müəyyən edilən səlahiyyətli şəxs müvafiq hesabatı və bildirişin təqdim edilməsi üçün asan imza vasitəsilə Maliyyə institutlarında vergi monitorinqi və ölkələrarası hesabatın verilməsi üzrə Portala inteqrasiya edilmiş və artıq istifadəyə verilmiş müvafiq platformaya (https://cbcr.tmfi.gov.az/login) qoşularaq, ölkələrarası hesabatın təqdim edilməsini həyata keçirə bilərlər.

Ölkələrarası Hesabatların Mübadiləsinə dair Səlahiyyətli Orqanların Çoxtərəfli SAZİŞİMultilateral Competent Authority Agreement On The Exchange of Country-By-Country Reports 

Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydası 

Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi

Ölkələrarası hesabatın tərtib edilməsi qaydası 

Bildirişin tərtib edilməsi qaydası 

Ölkələrarası hesabat 

Ölkələrarası hesabat barədə bildiriş 

• Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisələr üçün yaradılmış portal
• Vergi məqsədləri üçün şəffaflıq və məlumat mübadiləsi üzrə Qlobal Forumun rəsmi internet səhifəsi
• Ölkələrarası Hesabatların Mübadiləsinə dair Səlahiyyətli Orqanların Çoxtərəfli Sazişinə qoşulmuş ölkələr
• Ölkələrarası hesabatlılığın XML sxeması və onun İstifadəçi Təlimatı
• Hesabatın doldurulması zamanı tez-tez edilən səhvlər
• Ölkələrarası hesabatlılığın xarici ölkələrdə tətbiq edilməsi ilə bağlı bəzi məsələlər

1. Ölkələrarası Hesabatlılıq nədir?

Cavab: Ölkələrarası ("CbC") Hesabatlılıq İqtisadi Əməkdaşlıq və İnkişaf Təşkilatının ("İƏİT") Vergitutma Bazasının Aşınması və Mənfəətin Köçürülməsi ("BEPS") Fəaliyyət Planının 13-cü Fəaliyyətinə daxildir. 2015-ci ilin oktyabrında, İƏİT/G20 İttifaqı vergi administrasiyaları üçün transfer qiymətqoymasının müvafiq tələblərə uyğun aparılması, şəffaflığın artırılması, etibarlı məlumatın verilməsi məqsədilə, Transfer Qiymətqoymasına dair Sənədləşmə və Ölkələrarası Hesabatlılıq üzrə 13-cü Fəaliyyət Son Hesabatı, https://www.oecd.org/tax/transfer-pricing-documentation-and-country-by-country-reporting-action-13-2015-final-report-9789264241480-en.htm ünvanında mövcud olan ("BEPS 13-cü Fəaliyyət Son Hesabatı" adlı) sənədini nəşr etdirmişdir. “Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydası“nın 3-cü bəndinə əsasən transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə ilində məcmu gəliri 750 milyon avronun manat ekvivalentindən çox olduqda, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində digər dövlətlərin səlahiyyətli orqanları ilə avtomatlaşdırılmış məlumat mübadiləsinin həyata keçirilməsi məqsədilə transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan və Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisə Transmilli şirkətlər qrupunun həmin maliyyə ilinə dair Ölkələrarası hesabatı bu Qaydanın 5-ci hissəsində göstərilən tarixdən gec olmayaraq vergi orqanlarına təqdim edir.

2. Ölkələrarası Hesabatların mübadiləsi ilə bağlı beynəlxalq hüquqi baza hansıdır?

Cavab: Ölkələrarası Hesabatların mübadiləsi aşağıdakılara əsaslanır:

- Ölkələrarası Hesabatların mübadiləsi üzrə Səlahiyyətli Orqanlar arasında Çoxtərəfli Razılaşmanın ("CbC MCAA") hüquqi əsasını təşkil edən Vergi Məsələlərində Qarşılıqlı İnzibati Yardım haqqında Konvensiya,

- İkiqat Vergitutmanın aradan qaldırılmasına dair Konvensiya ("DTC") haqqında Səlahiyyətli Orqanlar arasında Razılaşma (CAA) və

- Vergi məlumatlarının mübadiləsi haqqında Sazişə ("TIEA") dair Səlahiyyətli Orqanlar arasında Razılaşma (CAA).

3. Ölkələrarası Hesabatların mübadiləsi daxili qanunvericilikdə necə təsbit edilmişdir?

Cavab: Vergi Məcəlləsinin 13.2.83. və 16.9.-cü maddələrinin müddəaları, habelə Dövlət Vergi Xidmətinin “Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydası“ Ölkələrarası Hesabatların mübadiləsinə istinad edilir.

4. Ölkələrarası Hesabatlılıq haqqında tələblər Azərbaycan Respublikasında nə vaxt qüvvəyə minir?

Cavab: Azərbaycan Respublikasında Ölkələrarası Hesabatlılıq üzrə tələblər 1 yanvar 2020-ci il tarixində qüvvəyə minmişdir.

5. Azərbaycan Respublikasında kimlərdən Ölkələrarası Hesabat təqdim etməsi tələb olunur?

Cavab: “Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydası“nın 3-cü maddəsinə (Ölkələrarası hesabatın verilməsi öhdəliyi) əsasən müəyyən edilir:

• 3.1. Transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə ilində məcmu gəliri 750 milyon avronun manat ekvivalentindən çox olduqda, Azərbaycan Respublikasının tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqavilələr çərçivəsində digər dövlətlərin səlahiyyətli orqanları ilə avtomatlaşdırılmış məlumat mübadiləsinin həyata keçirilməsi məqsədilə transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan və Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisə Transmilli şirkətlər qrupunun həmin maliyyə ilinə dair Ölkələrarası hesabatı bu Qaydanın 5-ci hissəsində göstərilən tarixdən gec olmayaraq vergi orqanlarına təqdim edir. Hesabatın verilməsini şərtləndirən məbləğ həddi Transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə hesabatları əsasında müəyyən edilir.

• 3.2. Azərbaycan Respublikasında Transmilli şirkətlər qrupunun Əsas müəssisəsi və ya Müvəkkil müəssisəsi olmadıqda, onun Azərbaycan Respublikasında yerləşən rezident Qrupdaxili müəssisəsi aşağıdakı şərtlərdən biri olduqda bu Qaydanın 5-ci hissəsində göstərilən tarixdən gec olmayaraq Azərbaycanın Respublikasının vergi orqanına Ölkələrarası hesabatı təqdim etməlidir:

• 3.2.1. Transmilli şirkətlər qrupunun Əsas müəssisəsi və ya Müvəkkil müəssisə özünün rezident olduğu ölkədə Ölkələrarası hesabatın verilməsi öhdəliyini qanunvericiliyə əsasən daşımadıqda;

• 3.2.2. Əsas müəssisənin və ya Müvəkkil müəssisənin rezidenti olduğu ölkə Azərbaycanın Respublikasının da tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqaviləyə qoşulmasına baxmayaraq Ölkələrarası hesabatın təqdim edilməsi üçün bu Qaydanın 5-ci hissəsində göstərilən tarixə qədər Azərbaycan Respublikasının vergi orqanları ilə Səlahiyyətli Orqanlar arasında Razılaşması olmadıqda və ya;

• 3.2.3. Əsas müəssisənin və ya Müvəkkil müəssisənin rezidenti olduğu ölkə tərəfindən öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi barədə Azərbaycan Respublikasının vergi orqanları tərəfindən Azərbaycanda rezident olan Qrupdaxili müəssisəyə məlumat göndərildikdə.

6. Transmilli şirkətlər qrupunun Azərbaycan Respublikasında rezident olan birdən çox Qrupdaxili müəssisəsi olduğu halda hesabatı təqdim etmək öhdəliyi necə müəyyən edilir?

Cavab: 3.3. Transmilli şirkətlər qrupunun Azərbaycan Respublikasında rezident olan birdən çox Qrupdaxili müəssisəsi olduğu halda, bu Qaydanın 3.2-ci bəndi nəzərə alınmaqla, Transmilli şirkətlər qrupu həmin müəssisələrdən birini Ölkələrarası hesabatı təqdim etmək üçün təyin edilməlidir.

7. Hansı halda qrupdaxili müəssisədən Ölkələrarası hesabatın təqdim edilməsi tələb edilmir?

Cavab: 3.4. Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Müvəkkil müəssisə transmilli şirkətlər qrupunun adından hesabatı bu Qaydanın 5-ci hissəsi ilə müəyyən edilmiş tarixdən gec olmayaraq təqdim etdikdə və aşağıdakı şərtlər olduğu halda Qrupdaxili müəssisədən Ölkələrarası hesabatın təqdim edilməsi tələb edilmir:

• 3.4.1. Müvəkkil müəssisənin rezidenti olduğu ölkə Ölkələrarası hesabatın göndərilməsini tələb etdikdə;

• 3.4.2. Müvəkkil müəssisənin rezidenti olduğu ölkə ilə Azərbaycanın Respublikasının vergi orqanları arasında Səlahiyyətli Orqanlar arasında Razılaşma olduqda;

• 3.4.3. Müvəkkil müəssisənin rezidenti olduğu ölkə tərəfindən “öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi barədə” Azərbaycan Respublikasının vergi orqanlarına məlumat göndərilmədikdə;

• 3.4.4. Digər ölkədə yerləşən Qrupdaxili müəssisə Müvəkkil müəssisə olması barədə bu Qaydanın 4.0.1-ci yarımbəndinə əsasən rezident olduğu ölkəyə bildiriş göndərdikdə və;

• 3.4.5. Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan Qrupdaxili müəssisə bu Qaydanın 4.0.2-ci yarımbəndinə uyğun olaraq Azərbaycanın Respublikasının vergi orqanlarına bildiriş göndərdikdə.

8. Hansı halda Qrupdaxili müəssisə hesabatı təqdim etmək öhdəliyi daşıyan Müvəkkil müəssisə olaraq təyin oluna bilər?

Cavab: 3.2. Azərbaycan Respublikasında Transmilli şirkətlər qrupunun Əsas müəssisəsi və ya Müvəkkil müəssisəsi olmadıqda, onun Azərbaycan Respublikasında yerləşən rezident Qrupdaxili müəssisəsi aşağıdakı şərtlərdən biri olduqda bu Qaydanın 5-ci hissəsində göstərilən tarixdən gec olmayaraq Azərbaycanın Respublikasının vergi orqanına Ölkələrarası hesabatı təqdim etməlidir:

• 3.2.1. Transmilli şirkətlər qrupunun Əsas müəssisəsi və ya Müvəkkil müəssisə özünün rezident olduğu ölkədə Ölkələrarası hesabatın verilməsi öhdəliyini qanunvericiliyə əsasən daşımadıqda;

• 3.2.2. Əsas müəssisənin və ya Müvəkkil müəssisənin rezidenti olduğu ölkə Azərbaycanın Respublikasının da tərəfdar çıxdığı beynəlxalq müqaviləyə qoşulmasına baxmayaraq Ölkələrarası hesabatın təqdim edilməsi üçün bu Qaydanın 5-ci hissəsində göstərilən tarixə qədər Azərbaycan Respublikasının vergi orqanları ilə Səlahiyyətli Orqanlar arasında Razılaşması olmadıqda və ya;

• 3.2.3. Əsas müəssisənin və ya Müvəkkil müəssisənin rezidenti olduğu ölkə tərəfindən öhdəliklərin yerinə yetirilməməsi barədə Azərbaycan Respublikasının vergi orqanları tərəfindən Azərbaycanda rezident olan Qrupdaxili müəssisəyə məlumat göndərildikdə.

Ölkələrarası Hesabatı təqdim etmək imkanı yaratdığını təsdiq edən Yurisdiksiyalar aşağıdakı internet ünvanında qeyd olunur:

9. Maliyyə ili ərzində TMŞ Qrupun Əsas Müəssisəsi dəyişərsə nə baş verir?

Cavab: Nəzərə almaq lazımdır ki, Əsas Müəssisə həmişə Ölkələrarası Hesabatın şamil edildiyi maliyyə ilinin son gününə istinadən müəyyən edilir. Buna görə də, maliyyə ili 31 dekabr 20..-ci ildə başa çatan TMŞ Qrupunun Əsas Müəssisəsi olaraq 31 dekabr 20..-ci ildə həmin Müəssisə statusuna malik olan müəssisə qəbul edilir.
Qeyd etmək lazımdır ki, TMŞ Qrupunun ana müəssisəsi bir maliyyə ilindən o biri maliyyə ilinə keçən zaman dəyişmiş ola bilər. Qrup, bu dəyişikliyin Ölkələrarası Hesabat öhdəliklərinə göstərə biləcəyi təsiri başa düşməli və dəyişikliyə uyğun hərəkət etməlidir.

10. Ölkələrarası Hesabatın doldurulması barədə xüsusi bir təlimat varmı?

Cavab: Bəli. Doldurulma qaydası barədə məlumat almaq üçün Dövlət Vergi Xidmətinin internet səhifəsində yerləşdirilən “Ölkələrarası hesabatın tərtib edilməsi qaydası” adlı səndlə tanış ola bilərsiniz Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydası
Həmçinin, BEPS-in 13-cü Fəaliyyət Yekun Hesabatının V Fəslinə III Əlavə (https://read.oecd-ilibrary.org/taxation/transfer-pricing-documentation-and-country-by-country-reporting-action-13-2015-final-report_9789264241480-en#page1), eləcə də Ölkələrarası Hesabatlılığın İcrasına dair İƏİT Təlimatı (https://www.oecd.org/ctp/guidance-on-the-implementation-of-country-by-country-reporting-beps-action-13.pdf) Ölkələrarası Hesabatı hazırlamaq üçün ətraflı təlimatları özündə ehtiva edir və Ölkələrarası Hesabatı dolduran zaman istinad edilə bilər.

11. Ölkələrarası Hesabat formasının Bölmə 2. Ölkələr üzrə gəlirlər və vergilərin bölgüsü hissəsində "Gəlirlər" sütununa hansı məlumat daxil edilməlidir?

Cavab: Müvafiq sütundakı alt sütunlar üzrə, “Müstəqil tərəflərdən əldə edilən gəlirlər” hissəsində müstəqil tərəflərlə mal satışı, əmlak satışı, işlərin görülməsi (xidmətlərin göstərilməsindən) və digər gəlirlər (əlaqəli tərəflərdən əldə edilən gəlirlər istisna edilməklə), “əlaqəli tərəflərdən əldə edilən gəlirlər” hissəsində isə Vergi Məcəlləsinin 18-ci maddəsinə əsasən əlaqəli (qarşılıqlı) şirkətlər (şəxslər) tərəfindən əldə edilən gəlir göstərilir.

"Cəmi" alt sütunu üzrə isə müstəqil və əlaqəli tərəflərdən əldə edilən gəlirlərin məcmu məbləği daxil edilir.

12. Verginin tutulmasından əvvəlki mənfəət (zərər) nədir?

Cavab: Hesabat dövrü üzrə mənfəət və ya zərər, o cümlədən satışdan kənar gəlirlər və ya xərclər nəzərdə tutulur.

13. "Ödənilmiş Mənfəət Vergisi" nədir?

Cavab: Müvafiq formada bu sütunda hesabat dövrü ərzində gəlirdən (mənfəətdən) ödənilən aşağıdakı faktiki vergi məbləğlərini göstərir:

• 1.12.1. Rezident olduğu ölkədə ödənilmiş vergi;

• 1.12.2. Digər ölkələrdə olan daimi nümayəndəlik vasitəsi ilə ödənilən vergilər;

• 1.12.3. Digər ölkələrdə vergi agentləri tərəfindən tutulan vergi.

14. “Nizamnamə kapitalı” hansı mənanı ifadə edir?

Cavab: Ölkələrarası Hesabat formasının 12-ci sütununda hesabat dövrünün sonuna nizamnamə kapitalındakı məbləğ göstərilir. Hesabat verən TMŞ, müvafiq vergi yurisdiksiyasında vergitutma məqsədləri üçün rezident hesab edilən bütün qrupdaxili müəssisələr üzrə nizamnamə kapitalın məbləği barədə məlumat verməlidir.

Daimi nümayəndəliklərə münasibətdə, normativ məqsədlər üçün daimi nümayəndəliyin vergi yurisdiksiyasında müəyyən edilmiş kapital tələbi yoxdursa, nizamnamə kapitalı onun daimi nümayəndəliyi olduğu hüquqi şəxs tərəfindən bəyan edilməlidir".

15. “Hesablanmış mənfəət vergisi” nə deməkdir?

Cavab: Ölkələrarası Hesabat formasının 11-ci sütununda qeyd ediləcək, hesabat dövrü ərzində vergi tutulan gəlirdən hesablanmış ödənilməli olan mənfəət vergisi nəzərdə tutulur.

16. “İşçilərini sayı” necə müəyyən edilir və hansı dövr əsas götürülür? Hansı hallarda müstəqil podratçılar qrupdaxili müəssisənin işçiləri olaraq daxil edilir?

Cavab: Ölkələrarası hesabatda “İşçilərin sayı” ilə bağlı 16-cı sütunda hər bir qrupdaxili müəssisənin fəaliyyət göstərən işçilərinin sayı əks etdirilir. Hesabat təqdim edən TMŞ, müvafiq vergi yurisdiksiyasında vergitutma məqsədləri üçün rezident hesab edilən bütün qrupdaxili müəssisələr üzrə tam ştat üzrə işləyən işçilərin ümumi sayı barədə məlumatı verməlidir. İşçilərin sayı barədə ilin sonuna olan məlumat, orta illik məşğulluq səviyyələri əsasında və ya vergi yurisdiksiyaları üzrə və illər üzrə ardıcıl olaraq tətbiq olunan hər hansı digər əsasda verilə bilər. Bu məqsədlə, qrupdaxili müəssisənin adi əməliyyat fəaliyyətlərində iştirak edən müstəqil podratçılar, işçilər olaraq təqdim oluna bilər. Müxtəlif vergi yurisdiksiyaları üzrə işçilərin müvafiq paylanmasını maddi baxımdan təhrif edimirsə, İşçilərin sayı ilə bağlı yuvarlaqlaşdırma və ya təxmini hesablama aparılmasını icazə verilir. Müvafiq yanaşmalar müəssisələr üzrə ilbəil tətbiq edilməlidir"

17. “Maddi aktivlər (pul və pul ekvivalentində olan vəsaitlər istisna olmaqla) nədir?

Cavab: 14-cü sütununda aktivlərin maddi dəyəri (pul vəsaitləri və pul ekvivalenti olan vəsaitlər istisna olmaqla) əks etdirilir. Hesabat verən TMŞ Qrupu müvafiq vergi yurisdiksiyasında vergitutma məqsədləri üçün rezident hesab edilən bütün qrupdaxili müəssisələr üzrə maddi aktivlərinin xalis balans dəyərlərinin cəmi barədə məlumat verməlidir. Daimi müəssisələrə gəldikdə isə, aktivlər barədə məlumat daimi nümayəndəliyin yerləşdiyi vergi yurisdiksiyasına istinadən verilməlidir. Bu məqsədlə maddi aktivlərə pul və ya pul vəsaitlərinin ekvivalentləri, qeyri-maddi aktivlər və ya maliyyə aktivləri daxil deyildir".

18. “Biznes Fəaliyyəti” dedikdə hansı amillər nəzərə alınır?

Cavab: Biznes fəaliyyəti dedikdə, müvafiq vergi yurisdiksiyasında qrupdaxili müəssisələr tərəfindən həyata keçirilən əsas biznes fəaliyyəti (fəaliyyətlərinin, məsələn Tədqiqat və İnkişaf; Əqli mülkiyyətin sahibliyi/idarə edilməsi; Alış və ya satınalma; İstehsal; Satış, Marketinq və ya distribütor; İnzibati, İdarəetmə və ya dəstək xidməti; Əlaqəli olmayan qurumlara xidmət; Daxili maliyyə qrupu xidməti; Tənzimlənən Maliyyə Xidmətləri; Sığorta; Səhmlərin və ya digər qiymətli kağızların saxlanması; Qeyri- sahibkarlıq fəaliyyəti; Digər fəaliyyət) nəzərdə tutulur. "Digər" variant seçildiyi təqdirdə, Hesabat verən qrupdaxili müəssisə Ölkələrarası Hesabatın 3-cü Cədvəlində həyata keçirilən fəaliyyətin xüsusiyyətini göstərməlidir.

19. Ölkələrarası Hesabatın 1-ci Cədvəlində müəssisələr arasındakı yurisdiksiyadaxili əməliyyatlar necə göstərilməlidir?

Cavab: 15-ci sütunda “Valyutanın növü” üzrə qrupdaxili müəssisənin maliyyə hesabatlarında əks olunan pul vahidi göstərilir.

20. Ölkələrarası Hesabatlılıq qaydaları investisiya fondlarına necə tətbiq edilməlidir?

Cavab: Ölkələrarası Hesabatlılığın İcrası üzrə İƏİT Təlimatına (səhifə 15) əsasən, "13-cü Fəaliyyət Hesabatının 55-ci bəndində göstərildiyi kimi, investisiya fondları üçün ümumi azadolma yoxdur. Buna görə də TMŞ Qrupu müəyyən etmək üçün əsas prinsip, mühasibat konsolidasiya qaydalarına riayət etməkdir. Məsələn, mühasibat uçot qaydaları investisiya qoyan müəssisələrin investisiya qoyulan müəssisələrlə birləşməməsinə göstəriş verirsə (məsələn, bunun əvəzində investisiya qoyan müəssisə üzrə konsolidasiya edilmiş hesablarda mənfəət və zərər vasitəsilə investisiyanın ədalətli dəyəri barədə bildirilməlidir), o zaman investisiya qoyulan şirkətlər Qrup və ya TMŞ Qrupun (model qanunvericilikdə müəyyən edildiyi kimi) bir hissəsini təşkil edə və ya TMŞ Qrupun qrupdaxili müəssisəsi hesab edilə bilməzlər. Bu prinsip hətta investisiya qoyan müəssisənin investisiya qoyulan şirkətdə nəzarət payı olsa da tətbiq edilir. Digər tərəfdən, mühasibat uçotu qaydaları investisiya qoyan müəssisəsinin qrupdaxili müəssisəsi ilə birləşməsini tələb edirsə, məsələn, qrupdaxili müəssisə investisiya qoyan müəssisəsinin investisiya fəaliyyətinə aid xidmətlər göstərdiyi halda, qrupdaxili müəssisə Qrupun bir hissəsi olmalı və TMŞ Qrupun qrupdaxili müəssisəsi (mövcud olduqda) hesab edilməlidir. İnvestisiya fondunun mülkiyyətində olan şirkət üçün başqa müəssisələrə nəzarət etmək hələ də mümkündür, çünki o, həmin bu müəssisələrlə birgə TMŞ Qrupu formalaşdırır. Belə olan halda, əgər TMŞ Qrupu gəlir həddini aşarsa, o, Ölkələrarası hesabatın təqdim edilməsi üzrə tələbə əməl etməlidir.

21. Ölkələrarası Hesabatlar necə təqdim edilir?

Cavab: Ölkələrarası Hesabatlar birbaşa İƏİT-in Ümumi Ötürmə Sistemi (CTS) ilə inteqrasiya edilmiş Dövlət Vergi Xidmətinin İnternet Vergi İdarəsi platformasında yaradılan müvafiq modul vasitəsilə təhlükəsiz bir təqdim edilir. Ölkələrarası Hesabat CTS platforması üzərindən "XML" formatında təqdim edilir. Bunun səbəbi isə XML faylların təsdiqlənə bilməsi və Hesabat mübadiləsi aparacaq ölkələr arasında ümumi mübadilə vasitələrini təmin etməsidir. Hesabatvermə öhdəliyi daşıyan Müəssisə tələb edilən giriş kodlarını elektron qaydada daxil edilərək hesabatın təqdim edilməsini həyata keçirir.

22. Qrupdaxili Müəssisə təqdim edilən Ölkələrarası Hesabatın xarici yurisdiksiyalarla mübadilə edildiyi barədə necə məlumatlandırılır?

Cavab: Qrupdaxili müəssisə həmin məlumatı vergi orqanına elektron sorğu göndərməklə əldə edə bilər.

23. Dövlət Vergi Xidməti Ölkələrarası Hesabatı təqdim edən Müəssisəni həmin Hesabatı qəbul edən yurisdiksiyalar tərəfindən bildirilən hər hansı xətalar barədə necə məlumatlandırır?

Cavab: Dövlət Vergi Xidməti xarici yurisdiksiyalardan mübadilə edilmiş Ölkələrarası Hesabatların etibarlılığı və düzgünlüyünə dair ismarıclar alır. Hər hansı səhv ismarıc Dövlət Vergi Xidməti tərəfindən emal edilir və xüsusi Ölkələrarası Hesabatlar və Hesabat verən Müəssisələrlə əlaqələndirilir (ehtiyac yaranarsa). Hesabat verən Müəssisələr digər yurisdiksiyalardan öz Ölkələrarası Hesabatlarında bildirilmiş hər hansı səhvlər barədə e-poçt vasitəsilə məlumatlandırılır və Ölkələrarası Hesabatın verilməsi üçün istifadə edilən veb applikasiya vasitəsi ilə bu səhvlər barədə təfərrüatları müşahidə bilərlər.

24. Əgər Hesabat verən Müəssisə artıq təqdim edilmiş və mübadilə edilmiş Ölkələrarası Hesabata düzəliş etməlidirsə, nə etməlidir

Cavab: Bu halda, hesabat verən Müəssisə "Ölkələrarası Hesabatın əsli" ilə əlaqəli olan yeni düzəliş edilmiş Ölkələrarası Hesabat təqdim etməlidir. Ölkələrarası hesabat formasının 1-ci Bölməsinin 4–cü sətirində təqdim olunan hesabatın “Cari” və ya “Dəqiqləşdirilmiş” olmasından asılı olaraq müvafiq xanada “X” işarəsi qoyulur. Hesabat vergi orqanına Hesabat verilən ilin sonunadək təqdim edilir. Əvvəlki hesabat dövrləri üzrə dəqiqləşmənin aparılması zəruri olduğu hallarda, hesabatın növünü göstərmək məqsədilə müvafiq xana işarələnərək dəqiqləşmiş hesabat səyyar vergi yoxlamasının başlanıldığı günədək təqdim edilir.

25. “Ölkələrarası hesabat barədə Bildiriş” vergi orqanına necə təqdim olunur?

Cavab: Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydasına edilən 2 nömrəli əlavədə əksini tapan bu Bildirişi Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan və Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Əsas müəssisə, Müvəkkil müəssisə və ya Qrupdaxili müəssisə Hesabat verilən ilin 30 iyun tarixinədək elektron ərizə vasitəsi ilə Azərbaycan Respublikasının vergi orqanlarına təqdim edir.

26. “Ölkələrarası hesabat barədə Bildiriş” vasitəsilə hansı məlumatlar təqdim olunur?

Cavab: Bu Bildiriş vasitəsilə (i) Əsas müəssisə və ya Müvəkkil müəssisə olub-olmaması barədə, (ii) Əsas müəssisə və ya Müvəkkil müəssisə olmadığı halda, müvafiq hesabatı verməli olan müəssisənin təyin edilməsi və rezidentliyi barədə, (iii) Transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə ili barədə məlumat təqdim edilir.

27. “Ölkələrarası hesabat barədə Bildiriş” təqdim edildikdən sonra onu dəyişdirmək mümkündürmü?

Cavab: Bildiriş təqdim edildikdən sonra daxil edilmiş məlumatlarla bağlı yanlışlıqların olduğu aşkar edilərsə, Bildiriş düzəlişlər edilərək yenidən təqdim edilə bilər. Belə olduğu zaman, vergi orqanı əvvəlki Bildirişi ləğv edir.

28. Ölkələrarası Hesabatın təqdim edilməsi üçün son tarix nədir?

Cavab: Azərbaycan Respublikasının “Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydası”na əsasən, Ölkələrarası Hesabat vergi orqanına Hesabat verilən ilin, yəni transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə ilindən sonrakı 12 ayın sonunadək təqdim edilir.

29. Qısa mühasibatlıq dövrü olan zaman birinci dəfə təqdim etmək üçün Ölkələrarası Hesabatlılıqla bağlı son tarix hansıdır?

Cavab: Ölkələrarası Hesabatlılıq haqqında Təlimata əsasən, "istisna hal kimi, maliyyə ili 1 yanvar (20 ...-ci il) tarixində və ya sonra başlayan və 31 dekabr (20 ...-ci il) tarixindən əvvəl başa çatan TMŞ Qrupları tərəfindən Ölkələrarası Hesabatların ilk dəfə təqdim edilməsi üçün son tarix transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə ilindən sonrakı 12 ayın sonunadək müəyyən edilir.

30. Əsas Müəssisənin əvvəlki maliyyə ili qısa mühasibatlıq dövrünü əhatə etdiyi təqdirdə, Ölkələrarası Hesabata dair hədd necə hesablanır?

Cavab: Ölkələrarası Hesabatlılıq haqqında Təlimata əsasən, "maliyyə ili on iki (12) aydan az olan TMŞ Qrupları ilə bağlı olaraq, son hədd 750 000 000 avro və ya onun ən yaxın ekvivalenti olan milli valyutada mütənasib olaraq tətbiq edilir". Məsələn, səkkiz (8) aylıq müddəti olan maliyyə ili üçün bu hədd aşağıdakı kimi hesablanır: 750 milyon avro/ 12 * 8).

31. Hansı ölkələr Ölkələrarası Hesabatlarını Dövlət Vergi Xidməti ilə mübadilə edir?

Cavab: Ölkələrarası Hesabatlar, məlumatların mübadiləsi ilə bağlı Səlahiyyətli Orqanlar arasında Çoxtərəfli Razılaşmaya (CbC MCAA) əsasən, Azərbaycan Respublikasının həmin məlumatları mübadilə edə biləcəyi Ölkələrarası Hesabatlarda istinad edilən ölkələrin vergi orqanları ilə, avtomatik qaydada mübadilə ediləcəkdir.
Dövlət Vergi Xidmətinin Ölkələrarası Hesabatları mübadilə edəcəyi ölkələr:

• İƏİT-in Ölkələrarası Hesabatlılığa dair Səlahiyyətli Orqanlar arasında Çoxtərəfli Razılaşma (CbC MCAA) imzalamış və aktivləşdirmiş (ikitərəfli əsasda) ölkələr: http://www.oecd.org/tax/automatic-exchange/about-automatic-exchange/CbC-MCAA-Signatories.pdf Məlumat üçün bildirmək istərdik ki, http://www.oecd.org/tax/beps/country-by-country-exchange-relationships.htm ünvanında Ölkələrarası Hesabatların mübadilə ediləcəyi yurisdiksiyaların siyahısı əksini tapır.

• Ölkələrarası Hesabatlılığa dair Səlahiyyətli Orqanlar arasında İkitərəfli Razılaşma (İkiqat vergitutmanın aradan qaldırılmasına dair Konvensiya və ya Vergi Məlumatlarının Mübadiləsi haqqında Saziş) imzalayan və aktivləşdirən ölkələr. Ölkələrarası Hesabatların istifadəsi və mübadiləsi ilə bağlı beynəlxalq müqavilələr vergi orqanlarının Ölkələrarası Hesabatlarda göstərilən məlumatların məxfiliyini qoruyub saxlamasını tələb edir.

32. Ölkələrarası Hesabat məlumatları necə istifadə olunmalıdır?

Cavab: BEPS-in 13-cü Fəaliyyət Yekun Hesabatının 59-cu bəndinə əsasən, "Yurisdiksiyalar Ölkələrarası Hesabat şablonundakı məlumatı 25-ci bəndə uyğun olaraq müvafiq qaydada istifadə etməlidirlər. Xüsusilə, yurisdiksiyalar Ölkələrarası Hesabatı transfer qiyməti ilə bağlı yüksək riski müəyyən etmək üçün istifadə edirlər. Yurisdiksiyalar Ölkələrarası Hesabatı Vergitutma Bazasının Aşınması və Mənfəətin Köçürülməsi (BEPS) ilə bağlı digər riskləri qiymətləndirmək üçün də istifadə edə bilərlər. Yurisdiksiyalar Ölkələrarası Hesabatda əksini tapan məlumatlara əsaslanaraq, gəlir bölüşdürülməsi formulu əsasında hər hansı bir vergi ödəyicisinin gəlirinə düzəlişlər təklif etməməlidir. Bundan əlavə, onlar həmçinin yurisdiksiyada yerləşən yerli vergi orqanı tərəfindən Ölkələrarası Hesabatda verilən məlumatlara əsasən belə düzəlişlərin ediləcəyi təqdirdə, yurisdiksiyada yerləşən səlahiyyətli orqan dərhal istənilən səlahiyyətli orqan üzrə müvafiq düzəliş etmək barədə qərar qəbul edir. Bununla belə, bu, yurisdiksiyaların Ölkələrarası Hesabat məlumatlarını TMŞ-nin transfer qiymətləri ilə bağlı düzəlişlər və ya vergi auditi zamanı ortaya çıxan digər vergi məsələləri ilə bağlı əlavə sorğuları göndərmək üçün əsas olaraq istifadə etməsinin qarşısını almaq halı kimi başa düşülməməlidir".

33. Ölkələrarası Hesabatın təqdim edilməməsi və ya gecikdirilməsi və ya qeyri-dəqiq təqdim edilməsi zamanı hansı cərimələr tətbiq olunur?

Cavab: “Transmilli şirkətlər qrupuna daxil olan Azərbaycan Respublikasının rezidenti olan müəssisənin hesabatının vergi orqanına təqdim edilməsi müddəti, forması və qaydası”na əsasən, Ölkələrarası Hesabatın təqdim edilməməsi, gecikdirilməsi və ya qeyri-dəqiq təqdim edilməsi zamanı cərimələrin tətbiqi qaydası Azərbaycan Respublikası Vergi Məcəlləsinin 57.1-2.-ci maddəsinin tələblərinə uyğun olaraq müəyyən edilir.

34. TMŞ Qrupun Azərbaycandakı Əsas Müəssisəsi ilə bağlı bildiriş və Ölkələrarası Hesabatlılıq öhdəlikləri hansılardır?

Cavab: 31 dekabr 2020-ci il tarixində başa çatmış il üzrə konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatlarında 750 milyon avro (yaxud yerli valyutada ən yaxın ekvivalent) və ya daha çox illik konsolidə edilmiş qrup gəliri əldə edən TMŞ Qrupun Azərbaycandakı Əsas Müəssisəsi üçün ilk Maliyyə Hesabat İli 1 yanvar 2020-ci ildə başlayır.

Bildiriş öhdəliyi: 31 dekabr 2020-ci il tarixində başa çatacaq maliyyə ili üzrə Ölkələrarası Hesabatın ilk dəfə təqdim olunması üçün, 28-ci Sualda göstərilən bildiriş vergi orqanına Hesabat verilən ilin (yəni Transmilli şirkətlər qrupunun maliyyə ilindən sonrakı 12 ay) 30 iyun tarixinədək təqdim edilməlidir.

Ölkələrarası Hesabatlılıq öhdəliyi: Azərbaycandakı Əsas Müəssisə 01/01/2020-31/12/2020-ci maliyyə ili üçün Ölkələrarası Hesabatı 31 dekabr 2021-ci il tarixinə qədər təqdim edilməlidir.

35. Azərbaycandakı qrupdaxili müəssisənin Ölkələrarası Hesabatı təqdim etməsi istisna edildikdə, bildiriş və Ölkələrarası Hesabatlılıq öhdəlikləri necə müəyyən edilir?

Cavab: Azərbaycandakı qrupdaxili müəssisə 31/12/2020-ci il tarixində başa çatan il üzrə konsolidasiya edilmiş maliyyə hesabatlarında 750 milyon avrodan çox (və ya milli valyuta ilə ən yaxın ekvivalenti) gəlir göstərilən Qrupa məxsusdur və İlk Maliyyə Hesabat İli 1 Yanvar 2021-cu ildə başlayır.

TMŞ Qrupun Əsas Müəssisəsi Azərbaycan Respublikasında vergitutma məqsədləri üçün rezident hesab edilmir, lakin Ölkələrarası Hesabatın təqdim edilməsini tələb edən yurisdiksiyada vergitutma məqsədləri üçün rezident hesab edilir və hesabatları Azərbaycan Respublikası ilə mübadilə edir.